Maria Gabryel - Rużycka * 1905 - 1961 (artystka-malarka)

Maria Gabryel-Rużycka (1905-1961)

Urodziła się 25.08.1905 roku we Lwowie w zamożnej rodzinie, ojciec z wykształcenia był prawnikiem, pełnił funkcję dyrektora Banku Gospodarstwa Krajowego. W okresie szkolnym na prywatnych lekcjach Rużycka doskonaliła rysunek a w czasie nauki w Gimnazjum Realnym uczestniczyła w zajęciach na Wydziale Malarstwa Państwowej Szkoły Przemysłowej we Lwowie. Maturę zdała w 1925 r. i w tym samym czasie rozpoczęła studia malarskie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Józefa Mehoffera, Felicjana Szczęsnego Kowarskiego (malarstwo) i Jana Wojnarskiego (grafika) a od 1929 r. w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni Władysława Skoczylasa. Brała udział w I Międzynarodowej Wystawie Drzeworytu zorganizowanej w 1933 r. w Instytucie Propagandy i Sztuki. Prace swoje wystawiała w Hamburgu i Florencji. W 1936 reprezentowała polską grafikę na XI Olimpiadzie Sztuki w Berlinie. W latach 1936-37 jako stypendystka Rządu przebywała w Paryżu doskonaląc swój warsztat malarski i graficzny w pracowni prof. Józefa Pankiewicza.

Prace swoje wystawiała m.in. w Chicago, Hamburgu, Florencji, Berlinie oraz we Francji. Od czerwca do grudnia 1938 r. przebywała w Kanadzie w Ottawie, gdzie miała miejsce Wystawa Sztuki Polskiej, na której wystawiała swoje grafiki. Po powrocie z Kanady wyszła za mąż za Stanisława Gabryela. Wojna przerwała jej błyskotliwą karierę artystyczną. Zmuszona była ukrywać się w czasie okupacji. W listopadzie 1939 r. wraz z mężem przeprowadziła się do Krakowa. Jednak już w lecie 1940 r. ponownie się przeprowadzają, tym razem do Siar koło Gorlic a następnie na wieś Ług, w Beskidzie Niskim, gdzie doczekała się końca wojny. W 1945 roku z mężem i trójką dzieci osiedliła się w Gorlicach (Siary). Trudne warunki rodzinne, brak materiałów do pracy spowodowały przerwę w pracy twórczej, jednakże w latach 1948-49 artystka wznowiła działalność wystawienniczą prezentując swój dorobek m.in. w Stanach Zjednoczonych (Nowy Jork, Waszyngton), a także wzięła udział w wystawie osiągnięć sztuki polskiej w Szanghaju i Pekinie w Chinach.

Od 1937 roku Maria Gabryel-Rużycka była członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Członek grupy ,,Pryzmat" i Stowarzyszenia Artystów Grafików ,,Ryt". Uprawia malarstwo sztalugowe, dekoracyjne, rysunek i drzeworyt. Jako graficzka debiutuje cyklem tematów huculskich wykonanym w akwaforcie. Drzeworyt zaczyna uprawiać w roku 1932. Tematów do prac, z których wiele ma charakter reportażu, dostarczają jej liczne podróże (do Austrii, Włoch, Jugosławii, Szwajcarii i Kanady) i wędrówki po kraju. Najciekawsze przykłady to: Pejzaż z Dalmacji, Dubrownik, Mali Metysi w Ottawie, W chacie góralskiej.

Wiele rycin obrazuje tematy sportowe. Artystka jest zapaloną narciarką, uprawia także sporty wodne (W schronisku, Wiosna narciarzy, Smarowanie nart, Sporty wodne w Trokach). Wiele prac znajduje się w tekach: Teka kanadyjska (1941, nie ukończona), Zburzona Warszawa (1948), Dzieci koreańskie (1953), Biecz w drzeworytach (1956), Impresje bułgarskie (1957), Ziemia gorlicka (1958). Pozostawiła po sobie wiele prac graficznych i malarskich poświęconych Ziemi Gorlickiej , jak chociażby cykle graficzne "Gorlice", "Biecz" oraz obrazy olejne, przeważnie portrety i pejzaże.

Na początku lat 60-tych zapadła na nieuleczalna chorobę, mimo to wzięła jeszcze udział w wystawie w Rzeszowie. Zmarła 14 lipca 1961 r. w Krakowie, pochowana została na cmentarzu komunalnym w Gorlicach. Po śmierci jej pracebyły wystawiane w Warszawie, Zakopanem, Tarnowie i Gorlicach.

Ze swej strony chciałem jeszcze dodać, że Maria Gabryel - Rużycka wraz ze swym mężem prof. Stanisławem Gabryelem, zaraz po zakończeniu II wojny światowej, rozpoczęła akcję ratowania zniszczonego starego kościółka w Sękowej. W 1945 roku z ich inicjatywy powołali Społeczny Komitet Konserwacji Starego Kościółka w Sękowej.
Sfinansowanie kosztownego remontu możliwe było dzięki funduszom uzyskanym ze sprzedaży drzeworytu przedstawiającego kościół, wykonanego przez artystkę Marię Gabryel-Rużycką, za ten chwalebny czyn wszyscy mieszkańcy dziękują i pamiętają.

W sąsiedztwie moim u Pani Haliny Godkowicz znajduje się jeden z tych drzeworytów.(patrz powyżej)

Na cmentarzu parafialnym w Sękowej znajduje się bardzo okazała neogotycka kaplica Kostyalów - Gabryelów. Maria Gabryel - Rużycka wraz ze swym mężem prof. Stanisławem Gabryelem ufundowali przepiękne witraże, udokumentowane na tablicy wewnątrz kaplicy.

Gabryel Stanisław [1908 1980] - urodzony w Siarach, mgr filologii, nauczyciel, bibliotekarz. Ukończył gimnazjum M. Kromera w Gorlicach. Absolwent Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W czasie okupacji był członkiem ruchu oporu. Po wojnie pracował w gorlickim gimnazjum. W latach 1948 – 1975 pełnił funkcję dyrektora Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gorlicach. Organizował sieć biblioteczną w powiecie. Był propagatorem rozwoju turystyki w Gorlicach. Współzałożyciel schroniska na Magurze Małastowskiej. Wiele lat poświęcił na ratowanie zabytków ziemi gorlickiej. Prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Gorlickiej oraz współtwórca Muzeum Regionalnego PTTK w Gorlicach, prezes PTTK (1956 – 60, 1962 – 67).

Stanisław Gabryel w 1957 r. był współzałożycielem Muzeum Regionalnego PTTK im. Ignacego Łukasiewicza w Gorlicach, wytyczał on pierwsze szlaki turystyczne w Beskidzie Niskim, był również inicjatorem budowy schroniska na Magurze Małastowskiej.