Warto zobaczyć:
-> Cmentarz wojenny nr 53 w Czarnem
-> Cmentarz Parafialny
->
-> Pomnik ofiar Thalerhofu - Czarne
-> Kapliczki i krzyże w Czarnem
-> Cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra
Czorne –łemk. Nazwa wzięła się ponoć od czarnego koloru wody w strumieniu, który jest lewym dopływem Wisłoki.
Wioska została lokowana w 1569 r. jako wieś królewska. W 1629 r. liczyło trzy gospodarstwa posiadające ziemie i dwa bezrolne a już w 1880 r. stały 54 domy, żyło 330 Rusinów i Polaków. Zajmowano się tkactwem, wydobyciem i destylacją ropy. Istniała szkoła jednoklasowa.
W 1914 i 1915 roku toczyły się w okolicy zacięte walki. Podczas wojny spaliła się cała dokumentacja tutejszej parafii greckokatolickiej.
Obok cerkwiska i cmentarza parafialnego znajduje się cmentarz wojskowy Nr. 53 projektu Duszana Jurkovica. Pochowanych jest tu 61 Austriaków (wszyscy znani z przynależności pułkowej należeli do 87. Pułku Piechoty z rejonem rekrutacji w okolicach Celje w Słowenii) i 316 Rosjan (znani z przynależności pułkowej należeli do 192. Rymnickiego Pułku Piechoty z garnizonem w Orenburgu). Pochowano tutaj m.in. Polaka – kapitana Zielińskiego. Obecnie po gruntownym remoncie, który był w 1998 r. cmentarz przywrócono do wyglądu pierwotnego. Na cmentarzu znajduje się płyta inskrypcyjna w języku niemieckim: Byliśmy owocem – staliśmy się nasieniem, które wyda tysięczny plon.
W czasie walk o oddaloną o 20 kilometrów Przełęcz Dukielską w zabudowaniach cerkiewnych mieścił się lazaret polowy, w którym zmarło około 20 żołnierzy niemieckich. Zostali pochowani na placu obok cerkwi jednak w latach 90-tych ich szczątki zostały przeniesione na Niemiecki Cmentarz Wojenny w Krakowie.
Obok cmentarza znajduje się symboliczny krzyż na pamiątkę poległym żołnierzom niemieckim z II wojny światowej w bitwie o Przełęcz Dukielską, a nim następujący napis w języku polskim:
Ku pamięci i przestrodze potomnych, spoczywa pod tym krzyżem kilkuset żołnierzy Wermachtu, wszyscy zginęli w okrutnej i zapomnianej bitwie o karpackie przełęcze, która końcem roku 1944 pochłonęła ponad 130 tysięcy istnień ludzkich.
Światło i szum lasu
Grają nad świeżym grobem
Śmiertelnej ciszy przysłuchują się miłosierne gwiazdy Boże.....
Szczątki ciał 57 żołnierzy niemieckich w dniach od 01 do 15 lipca 1997 r. wyekshumowano na cmentarz niemiecki w Siemianowicach Śląskich.
Spis 1921 roku wykazał w Czarnem 323 grekokatolików 5 Żydów. W 1928 roku cała czarneńska parochia( a więc także Nieznajowa i Lipna) przeszła na prawosławie. Postawiono wtedy świątynie prawosławną. W roku 1936 mieszkało tutaj 300 prawosławnych, 1 katolik obrządku wschodniego, był to ksiądz opiekujący się cerkwiami greckokatolickimi w okolicy – nie używanymi, 4 katolików obrządku łacińskiego i 1 żyd który prowadził sklep. W okresie międzywojennym istniała dwujęzykowa szkoła podstawowa. Podczas II wojny światowej około 20 mieszkańców wioski było na robotach w Niemczech, część z nich wyjechała później do Ameryki. Mieszkańcom wsi , wbrew ich woli, wpisywano w kenkarty narodowość ukraińską. Zaraz po wojnie część wioski wyjechała do ZSRR, pozostało 9 rodzin, w dalszym ciągu działała szkoła. Po akcji ,,Wisła” w czerwcu 1947 roku w Czarnem pozostała tylko rodzina gajowego, wyreklamowana od przesiedlenia przez władze leśne. Po 1956 r. mieszkały w wiosce trzy łemkowskie rodziny.
Przy skrzyżowaniu dróg nad Wisłoką stoi duża murowana XIX – wieczna kapliczka z ludowa polichromią z przedstawienia Chrystusa Zmartwywstałego, Zwiastowania i wypędzenia szatana z raju. Idąc w górę wsi, co kilkadziesiąt metrów spotykamy przydrożne kamienne krzyże, odnalazłem najstarszy z 1874 r. i kapliczki, najstarsza jest z 1869 r.
W środku wsi stała drewniana cerkiew unicka p/w św. Dymitra , zbudowana w 1789 roku, remontowana w latach 1893- 95. Po wojnie odbywały się sporadycznie nabożeństwa prawosławne. Jeszcze w 1982 r. istniało pełne wyposażenie wnętrza, w następnych latach zaczął przeciekać dach i znikało coraz więcej z jego wyposażenia. Dopiero w 1993 roku świątynię rozebrano i przeniesiono obiekt do Sądeckiego Parku Etnograficznego w Nowym Sączu.
Cerkiew w Czarnem
Obok cerkwi znajdował się duży cmentarz, obecnie znajduje się na nim kilkanaście krzyży żeliwnych i kamiennych.
Po zachodniej stronie cerkwi stała drewniana kaplica prawosławna z 1929 roku, rozebrana przez PGR z Jasionki po 1955 r.
Na przełęczy pomiędzy Czarnem a Jasionką stoi obelisk poświęcony św. Maksymowi Sandowyczowi – św. Prawosławny rozstrzelany w Gorlicach w 1914 r. przez Austriaków i pochowany w Żdyni, a także wszystkim więzniom Thalerhofu, poległym za wiarę i ruski naród. Pomnik ufundowali prawosławni mieszkańcy Łemkowszczyzny w 1934 r.
Z Czarnego 18 osób przebywało w więzieniu w Thalerhofie są to:
Wańko Łyka, Wańko Jan, Kytczak Teodor, Bajsa Piotr, Przysłupski Piotr, Chrywna Emil-naucz. z Gładyszowa, Bajsa Michał, Walko Łuka,Rozdzielski Józef,Bajsa Daniel,Wańko Łuka-żak, Szewczyk Jan,Lizak Jan, Bawolak Jan, Barna Jan, Przysłudzki Łyka, Gyba Piotr, Chowaniec Teodor-zmarł 04.03.1915 r. w wieku 38 lat.
